SUY NHƯỢC THẦN KINH
– Biện chứng đông y: Can uất khí trệ, hóa hỏa thương âm, tâm âm bất túc, thần vô sở phụ.
– Cách trị: Sơ can giải uất, tư âm nhuận táo, dưỡng tâm an thần.
– Đơn thuốc: Tiêu cam bách hợp thang.
– Công thức:
| Bách hợp 40g | Dạ giao đằng 50g |
| Đương quy 15g | Bạch thược 20g |
| Uất kim 1g | Hương phụ 15g |
| Liên kiều 15g | Liên tử tâm 15g |
| Sinh địa hoàng 20g | Mạch nha 50g |
| Trân châu mẫu 30g | Cam thảo 15g |
| Đại táo 9 quả |
Sắc uống, mỗi ngày 1 thang.
– Hiệu quả lâm sàng: Đã dùng “Tiêu cam bách hợp thang” điều trị cho 50 bệnh nhân suy nhược thần kinh, trong đó trừ 3 trường hợp có kèm các triệu chứng của tuổi già, còn tất cả các bệnh nhân khác đều có tiến triển tốt hoặc khỏi hẳn, đạt được kết quả điều trị tương đối lý tưởng. Thang XX, nữ, 43 tuổi, cán bộ. Tới khám ngày 19-12-1978. Nửa tháng nay, bệnh nhân đêm nằm không ngủ được, tâm phiền, hay quên, tức ngực, thường thở vắn than dài. Chất lưỡi đỏ, rêu mỏng vàng, mạch huyền sác. Tây y chẩn đoán là suy nhược thần kinh, chuyển tới cho chúng tôi điều trị. Khám thấy chứng bệnh thuộc về can uất khí trệ, hóa hỏa làm thương âm, tâm âm không đủ, thần vô sở phụ. Cần trị bằng pháp sơ can giải uất, tư âm nhuận táo, dưỡng tâm an thần. Cho dùng “Tiêu cam bách hợp thang”. Bệnh nhân uống liền 12 thang, các triệu chứng đều hết, hồi phục như thường.
– Bàn luận: Trường hợp này sử dụng “Tiêu cam bách hợp thang” là bài thuốc chúng tôi phối hợp Tiêu giao tán với Cam mạch đại táo thang, Bách hợp địa hoàng thang gia giảm mà thành. Chúng tôi dùng bài thuốc này không những điều trị suy nhược thần kinh có kết quả khá tốt, mà điều trị bệnh histeria cũng đạt hiệu quả rất lý tưởng. Suy nhược thần kinh, bệnh histeria, trong tây y đều xếp vào phạm trù bệnh thần kinh chức nǎng. Triệu chứng lâm sàng của các bệnh nhân này khá phức tạp và đa dạng, thậm chí nhiều hệ thống đều có thể biểu hiện chắc nǎng bị rối loạn, bệnh nhân cảm thấy vô cùng đau khổ, nhưng khi kiểm tra, phần lớn lại rất khó phát hiện các triệu chứng thực thể dương tính, các xét nghiệm lý, hóa cũng thường không thấy gì khác, do đó mà không biết nên bắt đầu chữa từ đâu, đành chịu bó tay, không có phương pháp đặc hiệu, nhiều khi chỉ có thể xử lý các triệu chứng. Đông y cho rằng nguyên nhân loại bệnh này phần lớn do do ưu sầu, uất ức, tức giận, lo nghĩ sau đó bi thương không giải thoát được, mong muốn không được đáp ứng v.v… gây xúc động tâm lý tinh thần mãnh liệt mà sinh bệnh. Vì bệnh có cǎn nguyên tình chí thường liên lụy tới 2 tạng tâm can, về mặt sinh lý thì tâm chủ thần minh, can có chức nǎng sơ tiết, hoạt động tinh thần, tư duy là do tâm khống chế, quản lý, còn việc sơ thông khí của thân thể lại do can làm chủ. Do đó, những ba động quá mạnh của cảm xúc tâm thần trước hết phạm đến tâm. Đúng như đã nêu trong “Thiên khẩu vấn sách linh khu”: “Bi ai ưu sầu thì tâm động, tâm động thì lục phủ ngũ tạng đều bị chuyển lay”. Trên lâm sàng thấy rõ bao giờ bệnh nhân cũng kêu ca triệu chứng đầu tiên là mất ngủ, tâm phiền, tim hồi hộp. Uất ức, tức giận của người bệnh khó giải thoát là do can mộc không thể điều đạt, khí không được sơ tiết, do vậy mà sinh ra các triệu chứng tức ngực, thở dài, vui buồn thất thường hoặc lo buồn muốn khóc. Cần phải trị bằng phép sơ can giải uất, tư âm nhuận táo, dưỡng tâm an thần. Mà các vị thuốc của “Tiêu cam bách hợp thang” đều có tác dụng tương ứng, do đó có thể thu được hiệu quả khá tốt.
231. SUY NHƯỢC THẦN KINH
– Biện chứng đông y: Tâm thận bất giao.
– Cách trị: Tư âm giáng hỏa, giao thông tâm thận.
– Đơn thuốc: Giao thái ẩm.
– Công thức:
| Hoàng liên 6g | Nhục quế 6g |
| Huyền sâm 10g |
Sắc uống, mỗi ngày 1 thang, chia làm 3 lần.
– Hiệu quả lâm sàng: Ngao XX, nữ, 24 tuổi. Tới khám ngày 24-11-1962. Bệnh nhân mất ngủ đã hơn nửa nǎm, mỗi đêm chỉ ngủ được độ 1 tiếng, một tháng nay bệnh càng nặng thêm, váng đầu hoa mắt, họng khô, miệng khát, thích uống nước nóng, nửa thân trên thấy nóng bức, nửa thân bên dưới lại thấy lạnh, mặt đỏ, thần sắc kém, đêm tiểu tiện nhiều, đại tiện khó khǎn, kinh nguyệt sớm, máu kinh màu đỏ xẫm, 8 ngày mới sạch kinh. Khám thấy sáu mạch hơi sác, ba mạch bên trái trầm tế, mạch xích bên phải trầm nhược, đầu lưỡi đỏ, rêu vàng trắng. Hỏi kỹ về nguyên nhân bệnh mới biết bệnh nhân bị trĩ thường hay bị chảy máu, lại thêm có bệnh phụ khoa. Tổng hợp mạch và chứng, thấy do mất khá nhiều máu, âm huyết hư tổn, tâm âm không đủ, hỏa không hạ xuống, dẫn đến tâm thận bất giao. Cần trị bằng phép tư âm giáng hỏa, giao thông tâm thận. Theo lời người xưa “Người giỏi về bổ âm phải biết tìm âm trong dương”, chúng tôi đã dựa vào bài thuốc “Giao thái hoàn” để đưa ra bài thuốc “Giao thái ẩm”, uống 1 thang, đến đêm bệnh nhân đã ngủ được hơn 3 tiếng, giảm hẳn các triệu chứng váng đầu, hoa mắt, họng khô. Như vậy thuốc có kiến hiệu, lại cho dùng tiếp bài thuốc trên, tǎng Huyền sâm lên tới 24g, để dưỡng thận âm, thêm Cam thảo 3g để hòa trung, lại cho uống riêng 60g mật ong để nhuận tràng. Sau khi uống tiếp 4 thang nữa, các triệu chứng đều hết, đã ngủ được như thường. Theo dõi thấy tình trạng sức khoẻ người bệnh tốt.
232. SUY NHƯỢC THẦN KINH
– Biện chứng đông y: Lao lực mệt mỏi làm thương tổn bên trong, thận âm khuy hư, thủy hỏa bất tế, tâm thận bất giao.
– Cách trị: Tư âm thanh nhiệt, giao thông tâm thận.
– Đơn thuốc: Bách hợp an miên thang.
– Công thức:
| Bách hợp 24g | Sao táo nhân 12g |
| Long cốt 15g (sắc trước) |
Quy bản 24g (sắc trước) |
| Ngũ vị tử 6g | Chế thủ ô 24g |
| Thục địa 15g | Đương quy 10g |
| Sinh kỳ 15g | Viễn chí 10g |
| Bá tử nhân 10g | Trần bì 6g |
| Đông quy tử 10g |
Sắc uống, mỗi ngày 1 thang.
– Bàn luận: “Bách hợp an miên thang” là một bài thuốc gia truyền, dùng trên lâm sàng điều trị các bệnh nhân suy nhược thần kinh đều có thể thu được kết quả tốt trong một thời gian ngắn.
Để lại một phản hồi