1. Nguyên nhân:

Chứng thận tinh không đủ là triệu chứng vì thận tinh không đủ, suy tổn mà biểu hiện ra. Người tiên thiên không đủ, hậu thiên mất nuôi dưỡng như ăn uống lao quyện, bệnh lâu ngày, phòng dục quá độ đều có thể gây ra chứng bệnh này.

2. Chứng trạng:

Trẻ em phát dục chậm, thóp thở kín chậm, người bé nhỏ, trí lực thấp. Xuất hiện chứng ngũ trí, ngũ nhuyễn. Nam giới tinh ít không sinh con, nữ giới kinh bế không chửa đẻ. Người lớn thì suy yếu nhanh, tóc rụng, răng rụng, tai vù, tai điếc, hay quên, hoảng hốt, trí lực giảm sút, thần mệt, suy nhược, yếu sức. Lưỡi đỏ nhợt, rêu lưỡi trắng, mạch tế nhược.

3. Cơ chế bệnh sinh:

Tinh tàng ở thận, thận khí mạnh hay yếu là do tinh có đầy đủ hay không. Tiên thiên không đủ, ổ tinh không đầy đủ, ngũ tạng cũng vì đó mà hư tổn. Từ đó mà khí huyết không đủ, xương tuỷ mất nuôi dưỡng, cho nên phát dục chậm, trí lực thấp và xuất hiện các chứng ngũ trí, ngũ nhuyễn. Thận tinh không đủ thì không dâm dục được, cho nên nam giới tinh ít khó sinh con, nữ giới thì kinh bế không sinh đẻ. Sự tươi tốt ra của thận là ở tóc, tinh không đủ thì tóc dễ rụng. Răng là phần thừa ra của xương, tinh không đủ thì răng lung lay, rụng sớm. Thận khai khiếu ở tai, não là bể của tuỷ, tinh thiếu thì tuỷ thiếu, cho nên có chứng tai vù, tai điếc, hay quên, hoảng hốt, trí lực giảm sút. Tinh đầy đủ thì mạnh, tinh thiếu thì mệt, cho nên thấy thần mệt, suy nhược, không có lực.

Điểm chính để chẩn đoán là: sinh trưởng, phát dục chậm, công năng sinh thực giảm sút, người lớn thì suy sụt chóng.

4. Luận trị:

– Phép trị: Bổ thận ích tinh.

– Phương dược:

*  Ích tinh linh:  

Tiên mao	Phụ tử chế	Ba kích thiên	Quy bản giao
Toả dương	Sơn thù nhục	Tang thầm	Lộc giác giao
Thục địa	Thỏ ty tử	Cam thảo	Sung uý tử

*  Tăng tinh linh:

Tiên mao	Phụ tử chế	Thỏ ty tử
Lộc giác giao	Ngưu tất	Tàm nga