1. Nguyên nhân:

Là những triệu chứng vào mùa thu bị cảm táo tà, xâm phạm vào phế mà biểu hiện ra. Mỗi khi mùa thu bị cảm táo tà, hoặc những tà khí khác làm hao tân hoá táo, đều có thể sinh ra chứng này (Cảm cúm, viêm họng).

2. Chứng trạng:

Ho khan hoặc đàm dính ít, ho khó khạc ra, nặng thì trong đàm có huyết, ngực sườn đau phát sốt, hơi sợ gió lạnh, mồ hôi ít, da và miệng mũi khô ráo, tiểu tiện ngắn đỏ, lưỡi đỏ, rêu vàng khô, mạch sác.

3. Cơ chế bệnh sinh:

Táo nghĩa là khô ráo, không có thành phần nước. Kinh dịch có nói: “nước chảy đến thì ướt, hoả bay tới thì khô” nói rõ táo thuộc về hoả nhiệt. Đời sau đem bệnh ngoại cảm táo tà chia làm ôn táo, lương táo. Sau khi phạm phế đều là lấy khô ráo, ít mồ hôi cùng xuất hiện với triệu chứng của bệnh phế, để làm điểm chính cho việc chẩn đoán. Bệnh nhân ở mùa thu, trực tiếp bị cảm tà khí ôn táo, hoặc vì người vốn âm suy, lại bị cảm táo tà, đều có thể sinh ra chứng ôn táo. Táo tà phạm ở phần biểu, cho nên phát sốt hơi sợ gió lạnh. Táo tà xâm vào trước hết hại phế, làm cho phế không phân bổ được tân dịch. Mũi là khiếu của phế, cho nên mũi, họng khô ráo. Táo hại phế vệ và liên quan đến phế âm, cho nên mồ hôi ít, miệng khát, ho khan, ít đàm, ho mà khó ho. Táo hại phế lạc cho nên trong đàm có huyết. Táo tà hại tân, cho nên da khô ráo, tiểu tiện ngắn đỏ. Lưỡi đỏ, rêu vàng khô, mạch sác đều là táo nhiệt gây ra. Bệnh nhân sau khi bị cảm lương táo, xuất hiện triệu chứng giống như chứng bị cảm phong hàn, nhưng kiêm có chứng ho khan, ít đàm, da miệng mũi khô ráo, rêu lưỡi trắng mà khô, đó là đặc điểm của lương táo.   

4. Luận trị:

– Phép trị: Thanh phế nhuận táo.

– Phương dược:

* Thang thuốc nam thanh phế táo (Thuốc nam châm cứu Viện đông y).

          Tang bạch bì 12g,  Mạch môn 12g,   Trúc diệp 8g,  Lá hẹ  8g

* Tang hạnh thang (Ôn bệnh điều biện):

Tang diệp  3g       Hạnh nhân 5g       Sa sâm   6g      Bối mẫu 3g      Đậu xị   3g      Chi tử 3g                 Lê bì          3g.

Phân tích: Tang diệp, Tang bạch bì, Đậu xị,Trúc diệp để tuyên phế tán tà. Hạnh nhân, Lá hẹ để tuyên phế lợi khí. Bối mẫu, Lê bì, Sa sâm, Mạch môn để nhuận phế chỉ ho. Chi tử để thanh tiết nhiệt ở lồng ngực.