Chứng tâm kinh thực nhiệt ở trẻ em

Khái niệm.

Chứng íâtn kinh thực nhiệt ở trẻ em là tẻn gọi chung loại bệnh do ngoại cảm ôn tà, vào lý hđa nhiệt dẫn đến Tâm thần không yên và những bệnh biến ở các cơ quan ctí liên can tới kinh Tâm như lưỡi và Tiểu trưòng.

Triệu chứng lâm sàng chủ yếu là hồi ‘Kộp không yên, đêm ngủ khôhg yên, lưỡi sưngíđỏ họâc ỉoét nát, tiểu tiện sẻn đỏ hoặc phát sốt hoệc khống sốt; mạch Sác, rêú lưỡi vàng.

Chứng này thường gặp troiíg các bệnh “Kinh qúi”, “Bất mị’, “Le lưỡi” và “Lưỡi mọc mụn”.

Cần phân biệt chứng này với hai chứng “Tâm VỊ thực nhỉệt ở trẻ em” và “Tiểu trường thực nhiệt ỏ trẻ em”.

Phân tích:

Chứng Tâm kinh thực nhiệt ở trẻ em thường gặp trong khố nhiều tật bệnh, biểu hiện lâm sàng đều khác nhau, quy nạp thành hai loại. Một loại là bệnh biến ở bản thân Tâm kinh, như bệnh Kinh qúi, triệu chứng đặc điểm là Tim hồi hộp khổng yên, Tâm phiền khát nước, chất lưỡi đỏ tía, phép trị nên thanh nhiệt ninh Tâm, dùng bài Thanh cung thang (Ôn bệnh diều biện). Lại như bệnh “Bất mị” (mát ngủ) thì phải kiêm cả chứng tràn trọc khống yên, hay mê, chóng mặt lưỡi đỏ, điều trị nên thanh Tâm an thần, chọn dùng bài thuốc gia vị Đạo xích tán (Ấu áu tập thành) hợp với Tả tâm tán (Tiểu nhi dược chứng trực quyết).

Một loại khác ỉà bệnb đ lưỡỉ, bởi vì Tâm khí thông lên lưỡi Tâm kinh thực nhiệt rất dễ làm lưỡi bị bệnh, như chứng lè lưỡi (thổ thiệt) lưỡi thè dài ra khó 00 ịàố, kèm theo chứng mật đỏ, phiền táo, khát nước, tiểu tiện đỏ, điều trị dùng bài Tả Tâm đạo xích tán (Y tông kim giám). Nếu lưỡi mọc mụn xuăt hiện ở chứng T&m kỉnh thực nhiệt thỉ đầu lưỡi mọc mụn hoặc’loét nát, đổ là do Tâm kinh tích nhiệt hun đốt lên lưỡi gây nên bệnh, Điều trị bằng bài Tả Tâm đạo xích táo.

Chẩn đoán phân biệt:

Chứng Tâm Vị thực nhiệt d .trẻ em với chứng Tâm kinh thực nhiệt ở trẻ em là hai ohứng giống nhau cả vè tính chất bệnh và bộ vị mắc bệnh, cho nên biểu hiện làm sàng cũng rất giống nhau, đều có thể gặp bệnh ở lưỡi (bao gÒTTỊ lưõi sưng trướng và đau, loét nát) biểu hiện đỏ, tâm phiền khống ngủ được, bối hộp khống yên, Tâm phiền khát nước.

Nhưng chứng Tâm Vị thực nhiệt ở trẻ em ngoài triệu chứng thể chất của lưỡi sưng to và thấy cả chứng phiền khát muỐD uống nước, Đại tiện bí kết, phát sốt… Đó là biểu hiện lâm sàng của VỊ thực nhiệt; Cơ sở này có thể phân biệt với chứng tlrực nhiệt ở Tâm kinh của trẻ em.

Chứng Tiểu trường thực nhiệt ở trẻ em với chứng Tâm kinh thực nhỉệt ở trẻ em: Tâm với Tiểu trường cùng biểu lý;- Tâm kinh thực nhiệt cố thể chuyển nhiệt xuống Tiểu trường mà biểu hiện chứng trạng Tiểu trường thực nhiệt như tiểu tiện đỏ, tiểu tiện nóng rát và tiểu tiện đau buốt v.v. Nhưng chứng Tâm kinh thực nhiệt tất phải có bệnh biến của bản thân Tâm kinh, như hồi hộp, Tâm phiền, không ngủ được v.v. Đấy là những chứng trạng mà chứng thực nhiệt ở Tiểu trường không có. Mặt khác, chứng Tiểu trường thực nhiệt còn kiêm có chứng tiểu tiện không lợi và đại tiện dính trệ. Dấy là vỉ Tiểu trường bị nhiệt không phân hóa trong đục được bình thưòng, từ đổ mà ảnh hưởng tới Bàng quang và Đại trường, dẫn đến đại tiện dích trệ, tiệu tiện không lợi; Những cơ chế bệnh lý nầy không cđ ở chứng Tâm kinh thực nhiệt của trẻ em, cho nên cơ sở cho chẩn đoán phân biệt hai chứng bệnh.

Trích dẫn y văn.

Tâm nhiệt thì vầng trán đỏ và khô hoặc lưỡi đỏ tía, hoặc lưỡi đỏ mà sưng, tiểu tiện đỏ, đỏ mà rít, rít mà đau hoặc nóng rát, đều là do Tâm nhiệt vậy (Biện Tăm thực nhiệt hư nhiệt – Ấu khoa thiết kinh).

Trong khi ngủ, miệng phả ra hơi ấm, hoặc nằm xấp mà ngủ, và nhìn ngước lên mà nghiến răng, đều là do Tâm nhiệt, bài Dạo xích tán chủ chữa bệnh ấy (Tăm nhiệt – Tiểu nhi dược chứng trực quyết).

Lưỡi để xem xét của Tâm. Mạch của Tỳ liên lạc tới lưỡi. Khi Tạng Phủ bị úng trệ, Tâm Tỳ tích nhiệt, nhiệt khí xông lên cho nên làm cho lưai sưng dần trướng to, đầy cả trong miệng, gọi chứng nầy là mộc thiệt (Trùng thiệt – Mộc thiệt – Lộng thiệt