Chứng nội nhiệt bốc mạch ở trẻ em

ở Phế kinh, khí cơ không thông, tụ dịch thành đờm, đàm úng tác ở đường thở, vít tác không thông phát sinh chứng này; Điều trị nên tả Phế định suyễn, quét đàm thông phủ, cho uóng bài Lương cách bạch h&#iang _:(Y tông kim giảm) .hợp vội bài Đinh lịch đại táo tả Phế thang (Kim qũy yếu lủợc) để tả bố tà khf úng trệ ở Phế, quét bò nhiệt đàm để thông phủ’ khí; Nếu đờm rãi vọt lên nhiều có thể dùng nước Trúc lịch tươi cho uống tìíng tý một để hóã đàm thanh nhiệt.

Chứng nội nhiệt bốc mạnh trong bệnh Ma òhđn, lâm sàng thường phần nhiều thấy loại hình và chứng trạng cổ từng bước, sốt cao phiền khát, mắt kém tỏ chẩy nhiều nước mất, mát đỏ mi sựng, ho khan tiếng khàn, nốt chẩn phần nhiều nhất tề mọc ra động loạt, sác chẩn đỏ tía, nốt chẩn hình dạng thô ráp không đều, hoặc có từng mảng to như đám mây, hoặc nổt chẩn dày đặc liền nhau; Đây là độc sởi bốc mạnh, nhưng nhiệt độ còn cơ hội thấu đạt ra ngoài; Diều trị chủ yếu thanh nhiệt giải độc kèm theo thuổc sơ phong thấu chắn, cho uống bài Thanh giải thấu biểu thang (Trung y nhi khoa học) hoặc Tử thảo hồng hoa ẩm (Trung y nhi khoa học). Giả như phát sốt đă hơn bốn ngày, nốt sỏi dầng dai không mọc; nếu rêu lưỡi trắng nhớt, mạch Trầm Hoạt đau bụng sổt cao, đây là có túc thực; Nếu rêu lưỡi vàng khô, mạch Huyền Hoạt mà Sác, đại tiện bí kết, tinh thần hôn mê nói sảng; Dây là độc sỏi vào Vị, là chứng VỊ gia thực; Nếu rêu lưỡi tráng mà có vết nứt, mạch Hồng Đại, khát nước, phiền táo không yên, đây là tân dịch hao thương; Nếu rêu lưỡi vàng nhớt, mạch Huyền Sác, miệng đấng nôn khan, vãng lai hàn nhiệt, đtí là nhiệt ở Can Đởm; Nếu có chứng rêu lưỡi đen khô, mạch Tế vô lực, nói lấp báp, toát khống lần giường, đó là nhiệt độc truyền vào Tâm bao…

Ma chẩn gặp trong chứng nội nhiệt bốc mạch cđ khá nhiều kiêm chứng, biến hđa phức tạp, nên phân biệt tỉ mỉ.

Lại như Lạn hầu đan sa xuất hiện chứng Đội nhiệt bốc mạnh phần nhiều biểu hiện ở thời điểm mọc sởi có đặc điểm chứng trạng từng giai đoạn, sốt cao khát nước, phiền táo không yên, họng sưng đỏ loét nát, chất lưỡi đỏ tía hoặp nổi gai như dương mai, sởi mọc nột nhỏ và đỏ dày đặc toàn thân, liên kết thành mảng, không nổi nhọn giống như thoa son một lượt, lăy tay sờ vào thì sắc lặn ngay, bỏ tay ra lại nổi nốt đỏ, tuy dày khấp tQàn_: thân, nhưng quạnh môi miệng lại không có nốt nào, lộ ra sắc trắng; Dây là nhiệt độc bổc mạnh khí huyết đều hun đốt, phép trị nên thanh khí lương huyết, giải độc cứu âm. Cho uống bài Thanh yết hoậ sa tiễn (Dịch hầu thiển luận).

Lại như Thủy đậu, biểu hiện lâm sàng ctí đặc điểm là sốt cao phiền khát, mặt đỏ môi hồng, nốt đậu to quá dày quá, sắc đậm tía tối, mủ đậu vẩn đục. Đây là duyên cớ nhiệt độc bốc mạnh; Diều trị nên thanh nhiệt giải độc, cho uống bài Lạp mai giải độc thang (Trung ỵ nhi khoa học).

Trong bệnh Sạ, tai gặp chứng nội nhiệt bốc mạnh, có đặc điểm là mang tai sựng to, trướng đau cự án, rắn chắc sựng lan tỏa; Hơn nữa còn sốt cao, họng sưng đau, khát nước phiền táo, tai điếc, nuốt khó, đâu lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng mỏng, mạch Hoạt Sác; Đây là độc Ôn nhiệt kết tụ ở đường Lạc Thiếu dứơng, nhiệt hụn đốt kinh .Dương minh gây nên; Điều trị nên thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng mềm kết rắn, dùng bài Phổ tế tiêu độc ẩm (Đông viên Thập thư) gia Hạ khô thảo, Côn bố, Hải tảo.

Trong Dịch độc lỵ xuất hiện chứng nội nhiệt bốc mạnh, có đặc điểm là co giật liên tục, hôn mê, lỵ ra mủ máu, thường kèm theo sốt cạo, phiền táo, nói sảng, mặt hồng mát đỏ, hoặc bì phu xuất hiện nốt sởi đỏ, hoặc nôn mửa ra huyết có màu cà phê, rêu lưỡi vàng dầy hoặc khô quắt, chất lưỡi đỏ tía mọc gai, mạch Huyền Hoạt Sác Tật; Đây là do Vị Trường nhiệt độc bốc mạnh, nhiệt nặng ở lý, hun đốt Dương minh gây nên; Điều trị nên thanh trường giải độc, tiết nhiệt khai bế, cho uống bài Hoàng liên giải độc thang (Ngoại đài bí yếu) uổng ỉẫn với Ân cung ngưu hoàng hoàn (Ôn bênh điìu biện).

Lại như trả. em cấp kinh phong xuát hiện chứng nội nhiệt bốc mạnh, biểu hiện ỉâm sàng có đặc điểm là sốt cao hôn mê và luôn luôn co giật, cố hai nguyên nhân phát bệnh: Một là ngoại cảm phong hàn, tà độc uất lâu ngày hóa nhiệt, truyền vào Tâm bao phát sinh chứng này, có chứng trạng đau đầu sợ lạnh, cổ gáy co cứng, có hoặc không có mồ hôi, rêu lưỡi tráng nhớt, phép trị nên khư phong giải cơ kèm theo khai khiếu trấn kính, cho uống bài Cát cản thang (Thương hàn luận) gia vị. Hai là ngoại cảm phong nhiệt, htía hỏa rất nhanh, hỏa động phong nổi lên quấy rổi Quyết âm ở trong, nhiệt làm che lấp Tâm bao cũng có thể phát sinh chứng này, có các chứng trạng khái khấu sợ gió, đau đầu, khát muốn uống nước, tiểu tiệo sẻn đỏ, lưỡi đô rêu trắng, mạch Phù Sác, phép trị nên tính Can đẹp phong, thanh tâm khai khiếu, cho uống bài Linh dương câu đầng thang (Thững tục Thương hàn luận).

Chứng nội nhiệt bốc mạnh là chứng bâu thường gặp trong bệnh ngoạỉ cảm, trẻ em cơ thể non yếu, sức chống bệnh kém, tà khí dễ uất tích tràn lan, xu thế bệnh hung hãn càng dễ xuất hiện chứng này.

Tật bệnh phát triển đến iúc nội nhiệt bốc mạnh, cũng ỉà lúc chính thịnh tà thực, chính khí vdi tà khí tranh giành kịch liệt, là giai đoạn xu thế bệnh cực kỳ căng thẳng, nếu được biện chứng chính xác, trị liệu kịp thời, chăm sđc thỏa đáng thỉ phục hòi sức khỏe cũng dễ. Nhưng trẻ em mác bệnh, dễ biền hóa hàn nhiệt hư thực, bệnh trình dễ chuyển hda thành ác hổa; Vĩ vậy chúng nội nhiệt bốc mạoh, diễn biến thêm một bước về cơ chế bệnh có khả năng xuất hiện tà khí ôn nhiệt, tiến sâụ vào doanh âm,hao thương tân dịch mà có chứng ban đêm sốt nặng, lưỡi tía không có rêu, mạch Tế Sác. Nếu quả nhiệt, tà hóa hỏa, bên trong xâm phạm thần minh luồn lọt vào Tâm bao thì thấy hôn mê nđi sảng, phiền táo không yên; Nếu quả là nhiệt tà nghịch truyền vào Túc Quyết âm Can kinh, thì can phong nội động mà sinh chứng co cứng, co giật. Thể trạng trẻ em hàng ngày vốn hư yếu, chính không thắng tà cũng có thể xuất hiện hiện tượng nội bế ngoại thoát thì thấy các chứng sắc mặt tráng bệch hoặc xạm đen, trán vã mồ hôi lạnh, chân tay không ấm, thần thửc lơ mơ v.v. Vì vậy, lâm sàng thấy trẻ em nội nhiệt bốc mạnh, nên điều trị kịp thời để chặn đúng xu thế nhiệt, làm cho chuyển từ nghịch ra thuận, rút ngắn bệnh trình, nếu không thì đã hình thành đốt rừng khó mà cứu chữa.

III Chẩn đoán phân biệt

Chứng Dương minh Vị gia thực ở trẻ em với chứng nội nhiệt bốc mạnh ở trẻ em, cả hai đều thuộc Thực chứng, Nhiệt chứng, nguyên nhân phát bệnh, như Thái dương bệnh chữa không kịp thời hoặc chữa sai làm, tà nhiệt truyền vào lý, thương tân hóa táo kết thực. Hoặc là tà ôn nhiệt, xâm phạm cơ thể, phạm thẳng vào Dương minh, cho nên tính chất và nguyên nhân của hai chứng bệnh này giống nhau. Nhưng chứng nội nhiệt bốc mạnh là chỉ vào nhiệt tà tràn ỉan toàn thân bao gồm nhiều ỉoạỉ bệnh ngoai cảm có chứng hậu ở thời kỳ nhiệt thịnh. Chứng Dương minh Vị gia thực ở trẻ em là chỉ VỊ Trường táo nhiệt, câu kết với căn bã hữu hỉnh ở trong ruột, táo kết thành thực. Hai loại nậy vị trí mác bệnh có khác nhau, điểm phân biệt chứng hậu là: Loại trên thì phát sốt, không ố hàn lại ố nhiệt, tâm phiền miệng khát, tiểu tiện sẻn đỏ, lưỡi đỏ rêu vàng, .mạch hữu lực. Loại dưới thì nóng từng cơn, nói sảng, bụng chướng đày, rắn chắc cự án, chân tay ra mò hôi râm rấp, rêu lưỡi vàng dầy mà xốp, hoặc vàng khô mà nổi gai, mạch Trầm Thực ctí lực.

Chứng Nhiệt vào doanh huyết ở trẻ em với chứng nội nhiệt bốc mạnh ở trl em: Chứng nội nhiệt bốc mạnh ở trẻ em, nhiệt tà phàn nhiều lưu luyến ở Khí phận. Chứng Nhiệt vào doanh huyết ở trẻ em là do nhiệt tà từ Khí phân phát triển vào doanh huyết ; Cho nên so sánh chứng Nhiệt vào doanh huyết nặng hơn chứng nộỉ nhiệt bốc mạnh. Nhiệt vào doanh huyết, cơ chế bệnb là sốt cao thương âm, doanh huyết tổn thương, vị trí phát bệnh chù yếu là ở Tâm và Tâm bao; cho nên đặc điểm chứng hậu của nó là mình nóng, về chiều và đêm càng nặng hơn, lưỡi tía không có rêu, tâm phiền mặt ngủ, tinh thần hôn mê nói sảng. Nhiệt làm thương huyết lạc có thể thấy ban chẩn lờ mờ; Nếu bệnh tình phát triển thêm một bước, huyết nhiệt động huyết, cd thể thấy thổ huyết, nục huyết, niệu huyết, bàn chẩn nổi rõ, chất lưỡi đỏ tía, mạch Sác v.v.

Trích dẫn _:y văn

Chứng Tích nhiệt không chỉ cđ một, cđ thực nhiệt, có hư nhiệt. Hậu về Thực nhiệt: Thực thì mạch Thực, mất đổ, co giật, mặt hồng môi đỏ, Tâm phiền miệng khát, nhị tiện bí rít, bụng đau, ngực sườn trướng đày, ợ hăng nuốt chua, cơ bấp teo gầy, ăn uống chảng giúp được gì cho cơ bắp … Tích nhiệt bên trong có tích uất mà không tiết ra được, lâu ngày mới phát. Khi pHát bệnh thì toàn thân sốt cao, kinh nguyệt không dứt; Hoặc là hóng rét qua lậi như sốt rét, hoặc về chiều có sốt cơn, phát cơn cơ giờ nhất định. Bỏ 13 cơ hội điều trị, phát bệnh kéo dài không dứt, dư tà không rút, nhiệt lâu ngày thành Cam, thì khổng cứu được. Phép điều trị: phong hàn thì hòa giải, thử nhiệt thì tharih tán; Do ân uống thì tiêu đạo; Do ân sống lạnh thì ồn tán; Tích tụ nhiều dun quấy, xét hư thực mà hạ bỏ đi; Vấp ngâ kinh sợ, thì an thần trấn kinh mà điều trị. Chứng Phì cam, nên dùng thuốc đáng lạnh; Chứng ôn nhiệt, nên điều trị bàng thuốc thanh lương; xét hư thực mà bổ tả (Tích nhiệt luận r Anh đồng loại tụy).

Sốt cao, chỉ hướng theo nhiệt mà thôi, vì khí huyết úng thực, nàm Tạng sinh nhiệt, uất nén nung nấu ở bên trong thỉ nàm ngủ không yên, tinh thần hoảng hốt; Hun đốt phát ra ngoài thì biểu lý điều nhiệt, táo cặp suyễn thô, nặng hơn thì co giật ( Phát nhiệt chứng trị – Au ấu tập thành).