1. Đại cương.

1.1. Khái niệm:

Điện châm là phương pháp chữa bệnh phối hợp tác dụng dụng chữa bệnh của châm cứu với tác dụng kích thích của dòng điện xung.

Dòng điện xung dùng trong điện châm thường dùng xung chữ nhật hoặc gai nhọn hai đỉnh, có đặc điểm là: tần số thấp (không quá 150Hz), và cường độ thấp (để tránh hiện tượng cực hóa và bỏng do dòng điện xung một chiều gây ra).

Hình 5.3. Các dòng xung dùng trong điện châm

1.2. Vấn đề bổ tả:

Trong điện châm, vấn đề bổ tả được quyết định bởi tác dụng gây ức chế hay gây kích thích hưng phấn của dòng điện xung. Với tần số 50Hz thì gây co cơ kiểu răng cưa nên có tác dụng ức chế. Do đó nếu áp dụng trong điện châm, có thể phân bổ tả theo tần số như sau:

– Bổ pháp: thường dùng dòng điện với tần số thấp (<20Hz) và độ dốc lớn, hoặc dùng chế độ ngắt quãng để kích thích thần kinh – cơ.

– Tả pháp: thường dùng tần số cao hơn (20-150Hz), và độ dốc từ từ để ức chế thần kinh.

2. Tác dụng, chỉ định, chống chỉ định.

2.1. Tác dụng và chỉ định:

– Tác dụng giảm đau: điện châm dùng phương pháp tả có tác dụng giảm và cắt cơn đau rất tuyệt vời, cơ chế tác dụng vừa do hiện tượng chiếm ức chế trội của châm cứu vừa do hiện tượng đóng cổng kiểm soát của dòng điện xung. Được chỉ định chữa các chứng đau ngoại vi như: đau thần kinh, đau vai gáy, đau lưng, đau khớp… Ngoài ra người ta còn dùng điện châm để gây tê (châm tê) trong một số thủ thuật ngoại khoa.

– Tác dụng kích thích thần kinh cơ: dùng phương pháp bổ để kích thích thần kinh cơ, chỉ định trong điều trị các chứng tê liệt, teo cơ do di chứng bại liệt, liệt dây thần kinh ngoại vi, liệt nửa người do tai biến mạch máu não…

2.2. Chống chỉ định:

– Giống như chống chỉ định đối với châm cứu và điện xung.

3. Cách tiến hành.

– Chẩn đoán bệnh, kê đơn huyệt, và tiến hành châm kim vào các huyệt đã chọn.

– Kiểm tra máy điện châm, chú ý tất cả các núm cường độ đều vặn về 0, điều chỉnh tần số theo chỉ định bổ hay tả. Mắc các điện cực vào đốc kim. Vặn từ từ các núm tăng cường độ.

+ Nếu để kích thích thần kinh cơ: chọn tần số thấp dưới 20Hz, mắc điện cực theo dọc theo đường kinh, hoặc trên các điểm vận động của thần kinh cơ, tăng dần cường độ đến ngưỡng co cơ là đủ.

+ Nếu để giảm đau: chọn tần số kích thích từ 20-150Hz, mắc điện cực tại chỗ đau hoặc xung quanh điểm đau, hoặc mắc cặp điện cực sao cho dòng điện đi qua điểm đau, cũng có thể mắc điện cực dọc theo đường kinh, tăng dần cường độ khi đến ngưỡng co cơ thì tiếp tục tăng lên đến gần ngưỡng gây đau.

– Thời gian một lần điện châm là 20-30 phút. Liệu trình điều trị mỗi đợt 7-10 ngày, giữa các đợt nghỉ 3-4 ngày.