1. Nguyên nhân:

Chứng đại trường thiếu dịch là những triệu chứng, vì tân dịch ở trong không đủ, không nhu nhuận được đại trường mà biểu hiện ra. Những người cao tuổi vốn âm thiếu, bị bệnh nhiệt, bệnh lâu, tân dịch hao tổn, hoặc sản hậu âm huyết hư hao ở trong đều có thể gây ra chứng này (Táo bón).

2. Chứng trạng:

Đại tiện rắn, bí sáp khó đẩy ra nhiều ngày mới đại tiện một lần, miệng khô họng ráo, hơi miệng thối, bụng chướng, rêu lưỡi vàng khô, mạch tế.

3. Cơ chế bệnh sinh:

Tân dịch không đủ, khí của 6 phủ không thuận lợi, đại trường không truyền đạo được, cho nên phân kết lại khó đẩy ra, bụng chướng. Vị mất hoà giáng, trọc khí nghịch lên thì miệng khô họng ráo. Rêu lưỡi vàng khô, mạch tế, đều là triệu chứng thiếu tân.

Điểm chính để chẩn đoán là: Đại tiện bí mà không có chứng thực nhiệt ở lý.

4. Luận trị:

– Phép trị: Nhuận trường thông tiện (nhuận hạ).

– Phương dược:

* Ma tử nhân hoàn (Thương hàn luận):

Ma tử nhân	50g	Hậu phác	250g	Đại hoàng	500g
Chỉ thực	250g	Thược dược	250g	Hạnh nhân	250g

Phân tích: Ma nhân để nhuận trường thông tiện là quân. Phương này có Tiểu thừa khí thang (Đại hoàng, Chỉ thực, Hậu phác) để tả táo nhiệt tích ở đại trường nhằm hỗ trợ cho Ma nhân là thần. Hạnh nhân để giáng khí nhuận trường. Bạch thược để dưỡng âm hoà lý. Hoàn bằng mật ong để nhuận trường là tá sứ.