1. Nguyên nhân:

Là những triệu chứng vì hàn tà xâm vào phế mà biểu hiện ra. Mỗi khi hàn tà xâm vào phế mà chứa đọng lại ở biểu thì có thể sinh ra chứng này (Viêm đường hô hấp trên do lạnh).

2. Chứng trạng:

Ho, khí xuyễn, đàm loãng, sắc trắng, người lạnh, chân tay mát, lưỡi nhợt, rêu trắng, mạch trì.

3. Cơ chế bệnh sinh:

Hàn tà xâm vào ở phế, dương khí bị uất, phế khí nghịch lên cho nên ho khí xuyễn. Hàn thuộc âm tà ngưng dịch thành đàm, cho nên đàm loãng sắc trắng. Dương khí bị uất không đạt ra tay chân được để sưởi ấm cho cơ thể cho nên người lạnh, chân tay mát. Hàn tính âm ngưng, làm cho khí huyết vận hành không lưu lợi, huyết không lên nuôi ở lưỡi thì lưỡi nhợt rêu lưỡi trắng, đường mạch không lưu lợi thì mạch trì.

Chứng này với chứng phong hàn thúc phế đều có ho, đàm loãng sắc trắng là chủ chứng. Nhưng chứng này hoàn toàn không có biểu chứng, lại còn có các chứng khí xuyễn, chân tay mát, và ho dữ dội hơn, đột nhiên phát ra, bệnh tình kéo dài, cho nên cần có sự phân biệt với chứng phong hàn thúc phế.

4. Luận trị:

– Phép trị: Ôn phế trừ hàn, chỉ khái định xuyễn.

– Phương dược:

* Xạ can ma hoàng thang (Kim quỹ yếu lược):

Ma hoàng         6g	Bán hạ                    6g	Tử uyển               9g
Xạ can              9g	Khoản đông hoa     9g	Đại táo                4 quả
Tế tân               5g	Ngũ vị tử                5g	Sinh khương        3 lát

Phân tích: Xạ can, Tử uyển, Khoản đông hoa lợi phế khí. Ma hoàng, Tế tân, Sinh khương phát tán tà khí. Bán hạ giáng nghịch. Đại táo yên trung tiêu. Ngũ vị tử liễm phế.