HAO CẦM THANH ĐỞM THANG

(Trọng đính thông tục Thương hàn luận)

Thành phần:

Thanh hao 6 – 12g

Đạm trúc nhự 8 – 12g

Xích phục linh 8 – 12g

Chỉ xác 6 – 8g

Trần bì 6 – 8g

Chế Bán hạ 4 – 8g

Hoàng cầm 8 – 12g

Phách ngọc tán * 8 – 16g

(* gồm: Thạch cao, Cam thảo, Thanh đại).

Cách dùng: Phách ngọc tán bao, tất cả các vị sắc uống.

Tác dụng: Thanh đởm, lợi thấp, hòa vị, hóa đờm.

Giải thích bài thuốc:

Chủ trị của bài thuốc là chứng thiếu dương thiên về nhiệt kiêm có đàm thấp, cho nên bài thuốc có tác dụng chính là thanh đởm nhiệt, hóa đờm thấp vì thế trong bài thuốc:

Thanh hao tính đắng hàn có tác dụng thanh nhiệt ở thiếu dương.

Hoàng cầm: đắng hàn tả uất hỏa ở đởm kinh đều là chủ dược.

Trúc nhự: thanh nhiệt trừ phiền, hóa đờm chỉ ẩu.

Quất bì, chế Bán hạ, Chỉ xác cùng dùng với Hoàng cầm có tác dụng hòa vị giáng nghịch, hóa thấp trừ đàm.

Xích Phục linh, Phách ngọc tán: thanh nhiệt lợi thấp.

Ứng dụng lâm sàng:

Bài thuốc chủ trị các chứng hàn nhiệt vãng lai, hàn nhẹ và nhiệt nặng, mồm đắng, ngực tức, nôn ra nước đắng chua hoặc nước vàng dính có khi nôn khan, ngực sườn đầy tức đau, lưỡi đỏ, rêu trắng nhớt, mạch hoạt sác hoặc huyền; thường được trị chứng thử thấp tựa sốt rét.

1. Trường hợp nôn nhiều gia Tả kim hoàn (Ngô thù du, Hoàng liên) để thanh nhiệt trừ thấp, giáng nghịch, chỉ ẩu.
2. Trường hợp thấp nặng gia Thảo quả, Bạch đậu khấu để hóa thấp, chân tay nhức mỏi gia Tang chi, Ích trí nhân, Ty qua lạc để thanh nhiệt, lợi thấp thông lạc, chỉ thống.
3. Nếu thấp nhiệt sinh vàng da, nhiệt nặng thấp nhẹ bỏ Trần bì, Bán hạ gia Nhân trần cao để thanh nhiệt lợi thấp thoái hoàng.