Lá khế từ lâu đã là vị thuốc được dân gian sử dụng để trị mề đay, mẩn ngứa. Loại lá này tươi thường được ông bà ta nấu nước tắm cho các trẻ bị mề đay, rôm sẩy… khi mà chưa có nhiều loại thuốc tắm cho em bé như bây giờ. Ngoài ra, lá tươi còn được nghiên cứu rộng rãi, có nhiều ứng dụng tuyệt vời khác.
Lá khế là gì?
Lá khế là bộ phận lá từ cây khế.
Cây khế: tên khoa học là Averrhoa carambola L. Họ Chua me đất – Oxalidaceae
Đây là cây thân gỗ, lâu năm. Cây có thể cao tới 12m. Lá kép lông chim, có 3-5 đôi lá chét nguyên, mỏng. Lá hình trái xoan, đuôi nhọn.
Hoa có cụm hoa ngắn, dạng chùm xim, mọc ở nách lá. Nụ hoa có hình cầu. hoa màu hồng nhạt, ngã tím. Đài hoa gồm 5 lá đài, thuôn, hình mũi mác, ngắn bằng nửa tràng hoa. Tràng hoa có 5 cánh mỏng, tròn ở đỉnh, các đài hoa đính với nhau ở 1/3 dưới. Có 5 nhị, nằm đối diện các lá đài, nằm xen kẽ cùng 5 nhị lép. Bầu nhị có hình trứng, phủ lông tơ, 5 lá noãn tạo 5 ô, trên mỗi ô đựng 4 noãn, có vòi ngắn, đầu nhụy phồng.
Quả to, mọng nước, tiết diện ngang hình ngôi sao 5 múi.
Cây mọc khắp nơi ở nước ta, ra hoa tháng 3-7, có quả tháng 7-12.
Thành phần hóa học của lá khế
Theo một nghiên cứu gần đây của trường Đại học Cần Thơ thì trong cao chiết ethanol của loại lá này có chứa alkaloid, flavonoid, steroid, triterpene, đường khử, saponin và tanin. Nghiên cứu cũng tìm thấy tác dụng kháng viêm in vitro của cao chiết lá khế thông qua thử nghiệm ức chế biến tính albumin bởi nhiệt.
Tác dụng của lá khế
Hạ mỡ máu
Một nghiên cứu gần đây trên chuột cho thấy, cao chiết cồn methanol của lá có nhiều tiềm năng trong điều trị mỡ máu cao. Mỡ máu cao hay rối loạn mỡ (lipid) máu là một trong những bệnh chuyển hóa thường gặp nhất hiện nay. Các thành phần của mỡ máu được dùng để đánh giá rối loạn mỡ máu là: cholesterol, triglycerid, LDL, HDL. Khi cholesterol, triglycerid, LDL tăng cao và HDL giảm khỏi giới hạn cho phép thì được xem là rối loạn mỡ máu.
Cao chiết cồn metahnol lá khế (MEACL) có tác dụng hạ mỡ máu thông qua nhiều cơ chế gián tiếp, phức tạp.
Đầu tiên, MEACL ức chế HMG – CoA reductase. HMG-CoA reductase là enzym xúc tác cho chuyển đổi HMG-CoA thành acid mevalonic – một tiền thân sớm của cholesterol. Từ đó, giảm tổng hợp cholesterol trong gan và làm giảm nồng độ cholesterol ở trong tế bào.
Bên cạnh đó, MEACL làm tăng bài tiết cholesterol và acid mật theo phân ra ngoài. Giảm tổng hợp nội sinh triglycerid và cholesterol toàn phần trong gan.
Giảm thiểu nguy cơ bệnh lý tim mạch
Công dụng hạ mỡ máu của MEACL về lâu dài sẽ làm giảm nguy cơ gây ra các bệnh lý tim mạch. Rối loạn lipid máu sẽ dẫn đến hình thành các mảng xơ vữa lắng đọng ở thành mạch máu tim, não, thận. Các mảng xơ vữa này không ổn định và dễ vỡ. Một khi bị tác động từ bên ngoài như stress, chấn thương, tăng huyết áp. Các mảng xơ vữa này vỡ ra gây vít tắc mạch máu nhỏ. Nguy hiểm nhất là tắc mạch ở tim và não gây ra tình trạng nhồi máu cơ tim, nhồi máu não hay còn gọi là đột quỵ.
Ổn định đường huyết
Dịch chiết lá khế đơn độc hoặc kết hợp với các loại lá khác đã được nghiên cứu và chứng minh có hiệu quả trong hạ đường huyết.
Ngăn ngừa lão hóa
Cao chiết cồn methanol của lá này trong nghiên cứu gầy đây cho thấy tiềm năng trong ngăn ngừa lão hóa. Lá của cây khế có chứa flavonoid, saponin. Đây là những chất chống oxy hóa, hạn chế các gốc tự do – nguyên nhân hàng đầu gây lão hóa.
Chữa mề đay, mẫn ngứa
Lá khế đã được ứng dụng từ lâu trong điều trị mẫn ngứa, mề đay. Trong đây phần lớn chứa alkaloid. Đây là một chất kháng viêm mạnh, thường được ứng dụng trong điều trị các bệnh lý viêm, nhiễm, sưng…
Tác dụng theo y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, lá khế tính bình, vị chua và se. Có tác dụng để lợi tiểu, tiêu viêm.
Bài thuốc kinh nghiệm từ lá khế
Nếu bạn dùng uống trong thì có thể dùng liều cỡ 20g hoặc hơn dưới dạng lá tươi, khô, hoặc sao thơm.
Lá khế nếu dùng ngoài thì có nhiều cách dùng. Chủ yếu điều trị mẫn ngứa, mề đay. Có thể nấu nước tắm, xông hơi, đắp tươi hoặc sao vàng lên.
Tắm nước lá khế cần khoảng 200g lá tươi vò nát. Cho vào nồi nấu cùng 2 lít nước, có thể thêm 2 thìa cà phê muối. Tắm với nhiệt độ thích hợp, xả sạch lại với nước.
Xông hơi với lá này cũng được dùng trong điều trị mẫn ngứa. Cho khoảng một nắm lá tươi vào nồi, nấu sôi 2 phút, rồi xông sơ qua. Nước nguội có thể dùng để tắm lại.
Đắp lá khế sau khi rửa sạch. Giã nát với một ít muối hạt, đắp lên vùng da bị ngứa khoảng 20 phút rồi rửa lại với nước sạch.
Lá khế sao vàng cho đến khi ngoắt lại. Cho vào miếng vải sạch, chà xát nhẹ nhàng lên vùng da mẩn ngứa, rồi rửa lại với nước
Để lại một phản hồi