Theo thời gian và sự phát triển của xã hội, có nhiều căn bệnh dần được định nghĩa và được quan tâm nhiều hơn. Và quả thực, vấn đề suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ ngày càng nhận được sự chú ý của xã hội. Đi cùng với đó, là vấn đề thuốc men điều trị bệnh cũng được mở rộng nghiên cứu kĩ càng hơn. Và người ta đã ghi nhận cây Thông đất có hiệu quả đặc biệt trong việc hỗ trợ cải thiện chứng bệnh Alzheimer ở người già.
1. Đặc điểm cây Thông đất
1.1. Mô tả thực vật
Thông đất nó có cái tên như vậy vì cành lá nó nhìn rất giống cây Thông, mà lại mọc sát mặt đất. Thông đất còn được biết đến với những cái tên Thạch tùng răng cưa, cây Râu rồng,… Nó có tên khoa học Lycopodiella cernua (L.) Pie. – Serm., thuộc họ Thạch tùng (Lycopodiaceae).
Đây là loại cây thảo phụ sinh, mọc thẳng từ dưới đất vươn lên, sau gập thòng xuống đất, chiều dài có thể đạt tới 50 – 70cm. Cây phân nhánh nhiều. Thân hình trụ, đường kính thân khoảng 2mm, được bao phủ bởi lá. Lá hẹp, nhọn, xếp xoắn ốc hình dải – ngọn giáo, tỏa rộng ra, không cuống, mép nguyên, lá ở đỉnh thì ngắn hơn lá ở gốc. Lá mọc sít nhau và khi trải ra và có chiều dài 6 – 15 mm, rộng 3 – 5 mm.
Thông đất không có hạt và hoa, mà nó phát triển bằng các bào tử tạo ra từ nách lá. Bộ phận sinh sản ở ngọn thân thành bông không phân nhánh, dài khoảng 10 cm. Lá bào tử giống lá thật, nhưng ngắn hơn, thẳng, nhọn và hơi phình ở gốc. Túi bào tử hình thận, có 2 mảnh vỏ bằng nhau, đường kính 1,5mm.
1.2. Phân bố
Cây mọc nhiều ở Trung Quốc và các nước nhiệt đới Á châu. Thông đất là cây ưa ẩm và chịu bóng, thường mọc trên vách đá hay thân, cạnh những cây gỗ lớn có rêu trong rừng kín thường xanh ẩm ở các vùng núi cao ở Bắc bộ và Trung bộ như: Thanh Hóa, Tuyên Quang, Lai Châu, Hòa Bình, Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Giang, Hà Giang, Quảng Nam, Lâm Đồng…
Quá trình sinh sản bằng bào tử của cây, thường diễn ra trong nước mưa. Cây cũng có khả năng mọc chồi nhanh sau khi bị cắt hoặc bị gãy. Tuy nhiên, hiện nay, Thông đất được xếp vào nhóm cây bị đe dọa vì tình trạng trồng làm cảnh khác với môi trường sống của chúng.
2. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến, bảo quản
Người ta sử dụng toàn bộ cây Thông đất để làm thuốc. Dược liệu được thu hái vào mùa hè thu. Sau khi hái về rửa sạch đất cát, rồi đem phơi khô dùng dần. Cất giữ thuốc nơi sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát, tránh những nơi ẩm thấp, mối mọt, tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào làm hư hại thuốc.
3. Thành phần hóa học có trong cây Thông đất
Theo nghiên cứu khoa học hiện đại, các thành phần được phân lập từ cây Thông đất rất đa dạng, chủ yếu thuộc các nhóm alkaloid, triterpenoid, flavonoid, glycosid, tanin.
Trong các nhóm trên, nhóm alkaloid chiếm ưu thế nhất. Và hoạt chất quan trọng nhất trong nhóm này của cây Thông đất là Huperzine A. Chất này được các nhà khoa học Trung Quốc cô lập lần đầu tiên vào năm 1948. Nó có thể dễ dàng xuyên qua hàng rào máu não và tác động trực tiếp lên các tế bào thần kinh não bộ.
Huperzine A có tác dụng tăng cường dẫn truyền thần kinh, ngăn chặn hình thành các mảng bám, đám rối trong não, nuôi dưỡng tế bào não từ đó có đáp ứng rất tốt với các bệnh Alzheimer, teo não và sa sút trí tuệ và các bệnh có liên quan đến tổn thương tế bào thần kinh não bộ.
Theo báo cáo của viện quốc gia Hoa Kì (NIH, USD), hiệu lực ức chế men phân hủy chất dẫn truyền thần kinh AchE của Huperzine A tương tự hoặc cao hơn chất ức chế AchE đang dùng trong tây Y điều trị Alzheimer, sa sút trí tuệ như: Physostigmine, Galantamine,… Cụ thể là khả năng thâm nhập qua hàng rào máu não tốt hơn, sinh khả dụng đường uống cao hơn và thời gian tác dụng kéo dài hơn.
4. Công dụng của cây Thông đất theo Đông y
Thông đất có vị đắng, cay, hơi ấm. Ngoài công dụng giúp cải thiện trí nhớ, chữa teo não, từ xưa y học cổ truyền đã thường dùng Thông đất để chữa những bệnh:
- Viêm gan cấp tính.
- Mắt sưng đỏ đau.
- Phong thấp nhức xương.
- Ho mạn tính.
- Đau nhức khớp xương.
- Ra mồ hôi trộm.
- Quáng gà
- Tiểu tiện bất lợi.
- Có triệu chứng đẻ non.
- Bỏng lửa.
- Trẻ em bị tê liệt sau di chứng.
5. Một số bài thuốc sử dụng Thông đất
5.1. Bài thuốc điều trị suy giảm trí nhớ, bệnh teo não, Alzheimer
Thông đất khô 15g, nấu với 800ml nước, đun cạn còn 400ml chia 3 lần để uống trong ngày.
5.2. Bài thuốc điều trị bệnh gan
Thông đất khô 10g, Cà gai leo khô 30g. Đem nấu với 1 lít nước, đun cạn còn 700ml chia ra uống trong ngày.
Vấn đề suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ ngày càng nhận được sự chú ý của xã hội. Hy vọng bài viết hôm nay sẽ mang đến cho bạn đọc thêm những cái nhìn hiểu biết về Thông đất, một vị thuốc có hiệu quả đặc biệt trong việc hỗ trợ cải thiện chứng bệnh Alzheimer ở người già.
Để lại một phản hồi