TÔNG ĐỒNG VÀ NGẪU TIẾT
Công hiệu khác nhau
Tông đồng và ngẫu tiết, đều có công dụng thu liễm, chỉ huyết nhưng tông đồng đắng, sáp, thu, sáp thì lực mạnh hơn. Nên dùng cho chứng xuất huyết quá nhiều mà không do ứ trệ. Nó còn táo thấp chỉ đới.
Ngẫu tiết ngọt, sáp, thu liễm, chỉ huyết, lực co kém hơn, tuy nhiên nó hay lương huyết và hóa ứ cho nên những chứng xuất huyết do ứ hoặc huyết nhiệt thì nên dùng. Nó còn có tác dụng bổ hư sáp tinh.
Chủ trị khác nhau.
1 – Tông đồng chủ trị xuất huyết không do ứ trệ, ngẫu tiết trị xuất huyết do ứ hoặc huyết nhiệt. Tông đồng thu liễm chỉ huyết lực mạnh. Nên dùng trị thổ huyết, nục huyết, hạ huyết không do ứ trệ.
“Như kê phong phổ tễ phương” – Bài Tông đồng tán gồm có tông đồng, thích kế, hoa bì, long cót các vị đều tán mạt – Mỗi lần dùng 2 đồng uống với nước cơm – Trị chứng mũi đổ máu cam lâu ngày không khỏi.
“Thánh tễ tổng lục” Tông khôi tán (tông khôi bì đốt thành than, tằm sao, mỗi vị một lạng, giao 3 phân (tán mạt) mỗi lần dùng 3 đồng uống với rượu hâm nóng. Trị có mang thai động hạ huyết không rét, dồn và bụng đau.
“Bách nhất tuyển phương” trị hạ huyết không dứt, dùng tông đồng bì nửa cân, qua lâu một quả đốt thành than, mỗi lần dùng 2 tiền uống với nước cơm. Ngẫu tiết không những thu liễm chỉ huyết, mà còn dùng chữa các loại hình xuất huyết, nó còn lương huyết hòa ứ, cho nên những chứng ứ hoặc nhiệt đều nên dùng.
Như “Bàn thảo hồi ngôn” – Chữa bệnh ngã ngựa, huyết ứ tích ở ngực, bụng, nhổ nước dãi ra máu rất nhiều.
“Thánh huệ phương” Song là tán (ngẫu tiết, hà diệp đinh) trị chứng bạo thổ huyết.
Ngoài ra “bản thảo cương mục”. Trị sản hậu huyết muộn, nôn dùng ngẫu tiết cùng Đại hoàng giã vắt lấy nước, pha rượu nóng, uống với nước tiểu.
2 – Tông đồng chủ đới hạ. Ngẫu tiết chủ trị di tinh, bạch trọc, mũi chảy nước thối, lung tả.
Tông đồng khổ, sáp hay táo thấp, thu liễm dùng chữa đới hạ.
Như “Phổ tễ phương” Tông mao tán (tông mao đốt tồn tỉnh, sao bồ hoàng, mỗi lần dùng ở tiền, uống với rượu ngon lúc đói trước khi ăn cơm, ngày 2 lần, trị xích bạch đới hạ.
Ngẫu tiết ngọt sáp hay bổ hư, sáp tinh, dùng chữa di tính, bạch trọc.
Như “chứng trị chuẩn thằng” Kim tỏa ngọc quan hoàn (ngẫu tiết, liên hoa tu, liên tử nhục, khiếm thực nhục, sơn dược, bạch phục linh, bạch phục thần, kim anh tử) . trị di tinh, bạch trọc, tâm chí không yên. Ngẫu tiết lương huyết hóa ứ, dùng cho các chứng huyết nhiệt, ung ứ, mũi chảy nước thối.
Như “ phổ tễ phương” trị tỵ uyên hung tả, dùng ngẫu tiết, xuyên khung nướng, nghiền nhỏ, mỗi lần dùng 2 đồng với nước cơm.
Đặc thù sử dụng khác nhau
“Cận hiệu phương” trị thủy cóc lỵ hạ, dùng tông đồng bì đốt cháy, nghiền nhỏ, dùng một thìa với nước.
“Nhiếp sinh phương” trị tiểu tiện bất thông dùng tông đồng bì đốt tồn tính nghiền nhỏ, lấy nước, rượu uống 2 đồng tức thông lợi ngay; dùng nhiều lần rất hiệu nghiệm.
“Bản thảo cương mục” trị tỵ uyên lung tả, ngẫu tiết, xuyên khung nghiền nát, mỗi lần dùng 2 đồng với nước cơm.
Để lại một phản hồi