Địa long và bạch cương tàm

ĐỊA LONG CÙNG BẠCH CƯƠNG TẰM

Công hiệu khác nhau

Địa long và bạch cương tằm đều là loại côn trung dùng làm thuốc đều có công dụng thanh nhiệt, tức phong, chấn kinh.

Nhưng địa long mặn, hàn tính đi xuống, và tiết thanh nhiệt đinh kinh, tức phong, lực mạnh. Nên cho những bệnh động kinh nhiệt, nó còn chạy khắp cả để thông kinh lạc, lợi thủy, bình suyễn – Trong điều trị thiên về can, phế thận kinh.

Cương tằm thì mặn, cay, bình, dùng khi phong tiết nhiệt hóa đàm, chấn kinh. Với các bệnh phong đàm, thất kinh, trúng phong thường dùng vị này. Nó lại hay tiêu thủy tán kết, làm nhũn những chỗ cứng rắn, điều trị thì thiên về can, phế kinh.

Chủ trị khác nhau

1 – Địa long trị nhiệt thịnh động phong

Bạch cương tằm trị đàm nhiệt phát động kinh

Địa lòng mặn, hàn, thanh nhiệt, định kinh, tức phong chữa can nhiệt động phong, gây các chứng cao nhiệt phiền táo, động kinh – lấy địa long rửa sạch vặn lấy nước, cho một ít đường trắng để uống. Cũng có thể trong uống và ngoài đồ. Dùng địa long 5-6 con, rửa sạch cho tạo phàn 5-6 đồng, dã nát, đắp vào thóp (cắt hết tóc ở chỗ thóp đi) đế chữa nhiệt tà vào. Năm giờ sau nếu thấy chưa đỡ thì rửa sạch đi và tiếp tục làm lần nữa, nhiều lần chắc khỏi. (Giang tây trung y dược trích) Cương tằm thanh nhiệt, hóa đàm, tức phong, dùng chữa chứng đàm nhiệt bốc lên nhiễu loạn bên trên, can phong nội động phát chứng động kinh.

Như “Bàn thảo diễn nghĩa” Trị tiểu nhi kinh phong. Dùng bạch cương tằm, yết tiêu, thiên hùng tiêm, phụ tử tiêm mỗi thứ 1 đồng, tán mạt, mỗi lần dùng nửa đồng, lấy nước sinh khương nóng điều trị, Như “Giang tây trung y dược vấn trích hồi biên” trị tiểu nhi kinh phong. Dùng cương tằm 1 liều, toàn yết một liều. Chu sa 2 phân, sạ hương 5 lạng. Tất cà đều nghiền nhỏ, lấy sữa nhào thanh cao rồi dán vào huyệt Thái dương, nam tả, nữ hữu đã nhiều lần chữa có hiệu nghiệm.

1- Địa long chủ huyết lạc ứ trở sinh bế, tý thống, trúng phong.

Cương tằm chủ phong đàm trở trệ gây thành bệnh tràng nhạc, trúng phong.

Địa long chạy khắp cả, thông kinh lạc, tính rất mạnh. Nên dùng chữa chứng kinh lạc ứ trệ thành bệnh tỳ thông huyết ứ sinh phong, bán thân bất toại.

Như trị bạch hổ lịch tiết, đồng thống, ngoan cứ. Dung sinh xuyên ô cũ 3, sinh toàn yết 21 con, sinh hắc đậu 21 hạt, quăng địa long nửa lạng, đều nghiền nhỏ, cho vào một ít sạ hương, cũng nghiền nhỏ, trộn đều, lấy gạo nếp làm hồ viên bằng hột đậu xanh, mỗi lần đun 7 viên, nặng lắm là 10 viên. Đêm, lúc đi ngủ uống với rượu, thấy hơi ra mồ hôi là khỏi (sơn tây trung y dược vấn trích hối biên)

“Y lâm cải thác” bổ đương hoàn ngũ thang (hoàng kỳ, quy vĩ, địa long, xuyên khung, xích thược, đào nhân, hồng hoa) trị bán thân bất toại.

Bạch cương tằm khứ phong, hòa đàm, thanh nhiệt dùng chữa các chứng: phong đàm làm ngăn trở kinh lạc trúng phong, đàm nhiệt kết, sinh bệnh tràng nhạc. Như “Giang tây trung y dược vấn trích hối biên”. Trị trúng phong miệng, mắt méo lệch. Dùng cương tằm 4 đồng, toàn yết 5 phân, (nghiền nát, hai thứ cho ra trộn vào, sao kinh giới 1 đồng 5 phân, hoàng cúc hoa 5 đồng, câu đằng 4 đồng, bạch thược 3 đồng, thạch quyết minh 8 đồng, sao trúc nhự 3 đồng. “Dương thị gia tàng phương” Khiêm chính tán, trị trúng phong miệng mắt méo lệch, bán thân bất toại. Dùng vị này với bạch phụ tử, toàn yết, cương tằm trị chứng tràng nhạc. Dùng trích cương tằm, đại bối mẫu, mỗi thứ 2 phân, trích toàn yết 2 phân – nghiền nhỏ, chế thành phiến tễ. – Mỗi lần dùng 4 phiến, mỗi ngày 3 lần.

3 – Địa long chủ nhiệt kết, niệu bế, phổi nhiệt hoa suyễn.

Bạch cương tằm chủ phong ôn, đầu thống, đến phong chẩn, ngứa lở. Địa long mặn hàn, vào phế thận, thanh nhiệt, lợi niệu bình suyễn. Dùng để tiêu thấp, nhiệt uất kết sinh các chứng niệu bế, thủy thũng, phế nhiệt ho suyễn. Như “Dầu môn phương” Trị tiểu tiện không lợi. Lấy con giun dã nát vắt nước, lọc canh độc uống nửa chén cũng có thể dùng các thứ thuốc khác lợi tiếu phối hợp. (Giang tây trung y dược văn trích hối biên) địa long sao (hoạt địa long 100-20- điều – rửa sạch, dùng nước nấu chính – bỏ bã – cho đường trắng cô thành cao, mỗi lần uống một chén uống trà, một ngày 2 lần – trị nhiệt suyễn hiệu quả rất hay.

Bạch cương tằm mặn, cay thiên về lương, cay nên sơ tiết phong nhiệt, lợi yết, tán kết. Dùng cho chứng phong ôn mới bắt đầu, mình nóng đầu đau, cổ họng đau, rồi đến sang chẩn, ngứa. Như thăng giáng tán (cương tằm, thuyền thoái, tạo giác, đại hoàng, khương hoàng, ô mai, thán hoạt thạch, cam thảo) Trị chứng phong thấp mới bắt đầu. Cả biểu lý đều nóng.

“Hầu khoa bí chỉ” dùng lục vị thang (cát cánh, sinh cam thảo, phòng phong, kinh giới tuệ, cương tằm, bạc hà – Trị chứng bệnh ở cổ họng mới bất đầu, không cứ gì trắng, đỏ đều dùng được cả.

“Thánh huệ phương” trị phong- nửa người mụn chẩn, đau lâu thành sang. Dùng bạch cương tằm sao vàng nghiền nhỏ, uống với rượu.

Đặc thù sử dụng khác nhau

Địa long chữa đầu bị cảm phong, cả đầu. hoặc một bên đầu đau. Như “Thanh tễ tổng lục” Trích kim hoàn (nhân trung bạch “cặn nước đái”, sao địa long “giun đất” mỗi thứ một lạng, tán nhỏ, nước mật dê hoặc lợn trộn vào viên bằng hạt cải mỗi lần một viên, dùng nước lên uống thuốc, trịch vào 2 lỗ mũi để chữa chứng cả toàn đầu hoặc nửa đầu đau nhức.

“Chứng trị chuẩn thằng” Địa long tán (địa long bỏ đất sao 2 đồng rưỡi, bồ kết một quả đốt tồn tính, tán nhỏ trước hết rửa sạch bên trong mũi, lấy mật đổ vào. Lấy một ít thuốc cho vào trong lỗ mũi. Trị chứng mũi mọc thịt.

“Phổ tễ phương” trị chứng sang ở đầu rụng hết tóc, dùng địa long can tán mạt, hòa khinh phấn, dầu vàng “Tiểu nhi dược chứng trực quyết” trị trẻ con sưng hòn dái. Dùng địa lông để cả đất tán nhỏ, lấy nước bôi vào.

“Trích huyền phương” trị miệng, lưỡi phát sang dùng địa long, ngô thù du tán nhỏ, pha dấm, đổ vào lòng bàn chân rất hay.

Lâm sàng báo: Dùng cương tằm để chữa bệnh đái ra đường. Nếu bệnh nhẹ mỗi lần 1g – ngày 3 lần, vừa vừa hoặc nặng mỗi lần 2g ngày 3-4 lần. Nhẹ thì chữa từ 2-3 tháng thì khỏi. Đó là chữa bệnh đái đường, còn đái ra đường và máu thì cách chữa khác, Tự giác điều trị khỏi ăn uống, thể lực lại tăng lên, toàn thân khỏe mạnh tinh thần chuyển biến tốt.

“Bút phong tạp hứng phương” trị tràng phong hạ huyết, cương tằm, ô mai mỗi thứ 1 lạng, tán nhỏ lấy hồ viên to bằng hột ngô. Mỗi lần uống 100 viên, trước khi ăn, dùng nước uống thuốc, một ngày 3 lần “quái chứng kỳ phương” trị bệnh uống rượu sinh ho, bạch cương tằm bồi khô, tán nhỏ, mỗi lần uống một thìa.

“Thế y đặc hiệu phương” kiên cốt tán; bạch cương tằm tán nhỏ, mỗi lần uống nửa đồng cân, đun nước bạc hà làm thang. Trị tiểu nhi bị chứng cam lâu ngày, cổ mềm, thân thể hư nhược, không muốn ăn.

‘’Chứng trị chuẩn thằng” tứ bạch diệt ban tán (bạch chỉ, bạch phụ tử, bạch cương tằm. Mật đà tăng – tán mạt, hòa nước sát vào chỗ đau trị đậu, chẩn, trị nốt ruồi ở mặt.

“Vệ sinh bảo giám” Khai quan tán (sao bạch cương tằm, bỏ hết tơ, khô phàn tán mạt – mỗi lần 3 đồng, sinh khương thuốc hòa mật uống, trị chứng phong ở cổ họng, khí thở không thông.

“Đấu môn phương”